Probleemgokkers : Wat moet je daar eigenlijk onder verstaan ?

De speler beschermen. Een veiligere speelomgeving bieden. Oplichting voorkomen. Gokverslaving tegengaan. Deze termen en nog verschillende andere zie je en hoor je met enige regelmaat langs komen wanneer het over online kansspelen in België gaat, en dan met name over de redenen achter het openen en reguleren van de markt voor online kansspelen. Door een duidelijk onderscheid te maken tussen legale en illegale aanbieders van dergelijke spellen, dus door op basis van wetgeving een systeem van officiêle vergunningen te handhaven, kan er namelijk meer controle worden uitgeoefend op de online omgeving waarin Belgische spelers actief zijn.

Sinds 2004 werkt de Belgische Kansspelcommissie, oftewel de KSC, met het EPIS-systeem, wat een afkorting betreft voor Excluded Persons Information System. Dat is een nationaal register met daarin de namen van mensen die uitgesloten zijn van alle soorten kansspelen, inclusief online, als gevolg van een bepaalde mate van gokverslaving of gerelateerde problemen. Vandaag de dag staan er bijna 300,000 namen in het systeem, en één van de grote doelstellingen van zowel de KSC als de federale overheid is om de problematiek van gokverslaving terug te dringen. Daarvoor worden er regelmatig nieuwe wetten ingevoerd en nieuwe initiatieven geopperd, recent bijvoorbeeld door Minister van Justitie Vincent van Quickenborne in verband met het verlagen van de maximaal toegelaten inzetten per persoon op online kansspelen in België.

Maar wat houdt een gokverslaving precies in? En wat dien je eigenlijk te verstaan onder de term “probleemgokker”? Naar aanleiding van een recente beslissing van de VRT om vanaf komende januari 2022 de reclame voor offline en online kansspelen in België gradueel te verminderen op alle platformen van de omroep gaan we iets dieper in op de gokproblemen in Belgiê, op de realiteit van een probleemgokker, en op hoe organisaties als de Kansspelcommissie hiermee om kunnen gaan.

Gokverslaving in België

In een interview op het late journaal van de VRT enkele weken geleden liet Kathleen Peleman, directrice van het Vlaams Centrum voor Alcohol en andere Drugs (VAD), weten dat haar organisatie schat dat tot wel 3% van de volwassen Europese en dus ook Belgische bevolking in meerdere of mindere mate te kampen heeft met gokproblemen. Net als met andere soorten verslavingen is het helaas zeer lastig om exacte cijfers te achterhalen, omdat verslavingen over het algemeen redelijk verborgen blijven voor de buitenwereld. Peleman lijkt er echter wel zeker van dat de gokactiviteit in ons land toeneemt en zij heeft daar verschillende verklaringen voor.
Zo ziet zij, onder andere, het razendsnel toegenomen gebruik van smartphones als een grote reden achter de stijgende cijfers, zowel wat betreft algemene gokactiviteit als mensen met gokproblemen. Nu iedereen een smartphone heeft, loopt eigenlijk iedereen met een potentiële, draagbare, en op maat gemaakte gokautomaat in de zak rond. Daar komt nog bij dat gokken op die manier een stuk gemakkelijker te verbergen is, waardoor het vaak krachtige effect van sociale controle heel sterk vermindert.

Wanneer spreekt men van een probleemgokker?

Gokverslaving komt voor grote delen overeen met andere verslavingen wanneer je kijkt naar de fysieke en mentale symptomen, en naar de impact ervan op het dagelijkse leven van de persoon in kwestie. Net als bij, bijvoorbeeld, drugs of alcohol spreekt men van een gokverslaving wanneer het gokken een lichamelijke en/of psychologische noodzaak wordt voor de speler. Dat kan verregaande gevolgen hebben, waaronder serieuze angstaanvallen, maag- en darmproblemen, en ernstige slapeloosheid.

Daarnaast heeft een gokverslaving ook vaak vernietigende effecten op de relaties van de probleemgokker, vanwege de kosten (en schulden), het liegen, etc... Het is ook niet ongewoon dat gokproblemen een combinatie vormen met, bijvoorbeeld, drugsproblemen of alcoholmisbruik. Wanneer men de negatieve effecten van de ene afhankelijkheid tegen probeert te gaan met een andere afhankelijkheid kan het heel snel uit de hand lopen met soms onomkeerbare uitkomsten als gevolg. Denk daarbij aan torenhoge schulden, maar ook aan criminaliteit, geweldpleging, en sociale vervreemding, om maar enkele ingrijpende voorbeelden te noemen.

De realiteit is dat de ene persoon nu eenmaal kwetsbaarder is voor bepaalde verslavingen dan een ander. Dat is waarom de Belgische Kansspelcommissie en de federale overheid zo vaak refereren aan het veiliger maken van de virtuele speelruimte voor online kansspelen in België. Dat gaat dan over het controleren van de actieve kansspelbedrijven en hun aangeboden diensten, maar ook, bijvoorbeeld, over het controleren van de maximale inzetten per persoon, en het streng reguleren van reclame voor gokken en wedden.